یکی از آزمایشات مهمی که در هنگام اریابی اولیه‌ی شنوایی انجام می‌شود، ادیومتری گفتار است. این آزمایش پس از انجام ادیومتری تون خالص و بعد از مشخص شدن آستانه‌های شنوایی فرد انجام می‌شود. روند این آزمایش همچون ادیومتری تون خالص است، با این تفاوت که به جای استفاده از تون‌های خالص با فرکانس خاص، در اینجا از گفتار و کلمات استفاده می‌شود. ادیومتری گفتار بسیار مهم‌تر از ادیومتری تون خالص است.
در ادیومتری تون خالص، حدت شنوایی فرد از لحاظ شنیدن صداها بررسی می‌گردد، ولی در ادیومتری گفتار، عملکرد دستگاه شنوایی از لحاظ درک کلمات و فهمیدن معنی و مفهوم کلمات بررسی می‌شود. در این آزمایش، وضعیت درک گفتار فرد از چندین جنبه بررسی و سنجیده می‌شود.
یکی از وظایف اصلی اندام شنوایی انسان، درک گفتار و کلمات است. زبان و گفتار دو ویژگی متمایزکننده‌ی انسان از دیگر موجودات عالم است. انسان به کمک زبان و گفتار توانسته است عملکردهای ذهنی، مغزی و شناختی منحصری را داشته باشد. انسان با گفتار و کلمات می‌اندیشد، حرف می‌زند، فکر می‌کند و منظورش را بیان می‌کند.
اگر اندام شنوایی انسان به خوبی کار نکند، فرد متوجه کلمات و گفتار دیگران نشده و بیانات افراد اطراف خود را درک نمی‌کند. یکی از عواقب بد و بارز کم شنوایی این است که فرد کم شنوا در درک گفتار و کلمات دیگران دچار مشکل شده و نمی‌تواند با آنان به خوبی ارتباط برقرار کند و این عدم برقراری ارتباط منجر به گوشه‌گیری از اجتماع و عواقب بدتر همچون زوال عقلی می‌شود.
در ادیومتری گفتار، برعکس ادیومتری تون خالص، از محرکات گفتاری استفاده می‌شود.
کلمات دو بخشی و یا تک بخشی در شدتهای مختلف به گوش فرد ارایه می‌شود و از او خواسته می‌شود تا کلمات شنیده شده را تکرار و بیان کند.
روش کار کرد تست آدیومتری گفتار
ادیومتری گفتار در شدتهای مختلف بررسی می‌شود تا بدین وسیله عملکرد سیستم شنوایی فرد در حالت‌های مختلف صوتی بررسی شود. درک گفتار پدیده‌ی پیچیده‌ای است که نیاز به صحت و سلامت کلیه‌ی اندام‌های گوش از گوش خارجی تا مغز دارد. کوچک‌ترین ضایعه یا آسیب در هر کدام از این نواحی گوش می‌تواند تاثیرات نابجا و ویژه‌ای را بر درک گفتار فرد داشته باشد.
اصلی‌ترین اندامی که در زمینه‌ی درک گفتار نقش مهمی دارد، گوش داخلی است که متشکل از حلزون و عصب شنوایی است. کار اصلی شنوایی در گوش داخلی رخ می دهد. وظیفه ی گوش داخلی تبدیل امواج مکانیکی صوتی به امواج الکتریکی عصبی است که این کار توسط سلول های ظریف و بسیار ریزی به نام سلول مویی داخلی انجام می شود.
تارهای عصب شنوایی به صورت مجموعه ای از سیم ها به انتهای سلول مویی داخلی وصل می شود و این تارها در اثر تحریک سلول مویی داخلی، تحریک شده و پیام های عصبی را به سمت مغز مخابره می کنند تا صداها در مغز درک شود.
عملکرد سلول مویی
عملکرد سلول مویی داخلی در تبدیل صداها از حالت امواج مکانیکی به پیام های صوتی و همچنین عملکرد تارهای عصب شنوایی در شلیک عصبی و تولید پیام های عصبی مساله ی بسیار حیاتی و مهم است.
اگر سلول مویی داخلی، تارهای عصب شنوایی و یا محل اتصال این دو بنا به هر دلیلی آسیب دیده باشد و یا به طور مناسبی کار نکند، تولید و مخابره‌ی پیام‌های عصبی دچار مشکل می شود.
اگر بخواهیم به زبان فنی بگوییم، سلول مویی داخلی و تارهای عصب شنوایی به گونه ای کار کنند که در هنگام تولید پیام های عصبی باید تارهای عصب شنوایی به صورت دسته جمعی و با هم شلیک کنند، نه دیرتر و نه زودتر. همگی باید با هم شلیک کنند و بدین وسیله پیام عصبی همزمانی شکل گرفته و به سمت مغز مخابره می شود.
در حالتی که محل آسیب دیده، تارهای عصب شنوایی باشد، هر کدام از تارهای عصبی به صورت جدا از هم و در فواصل زمانی مختلف شلیک می‌کنند و این امر باعث می‌شود پیام عصبی مناسب و قوی شکل نگرفته و پیام ها به صورت پراکنده و با فواصل مختلف به سمت مغز مخابره شود و مغز درک درستی از پیام ها به دست نیاورد.
عملکرد صحیح سلول مویی داخلی و تارهای عصب شنوایی در تولید و مخابره‌ی پیام های عصبی برای صداهای گفتار و به تبع برای درک گفتار در مغز، بسیار ضروری و مهم می باشد. اگر این ناحیه آسیب ببیند و یا به درستی کار نکند، فرد صداها را می‌شنود ولی آن‌ها را درک نمی‌کند، همچون حالتی که شما مشغول دیدن فیلمی از تلویزیون باشید، ولی بخش قابل توجهی از تصویر به صورت برفکی باشد.
شما تصویر را می‌بینید، ولی تصویر واضح و شفاف نیست و نمی‌توانید موارد جزیی و ریزی که برای فهمیدن و پیگیری خط داستانی فیلم لازم است را ببینید و متوجه آن بشوید.
کودک یا فرد بزرگسالی که دچار کم شنوایی عصبیباشد، صداها را می شنود ولی آن‌ها را درک نمی‌کند و همچون حالتی می‌شنود که در انگار در کشور غریبی است و در عین اینکه صداها را می‌شنود، زبان مردمان آن کشور را نمی‌فهمد.
آدیومتری گفتار چیست ؟
در آزمایش ادیومتری گفتار، صحت و سلامت سیستم شنوایی در درک گفتار سنجیده می‌شود و عملکرد درک گفتار فرد آزمایش شونده باید متناسب با وضعیت و آستانه‌های شنوایی او باشد. ادیومتری گفتار با دستگاه ادیومتر و از طریق هدفون و در حالتی که فرد درون اتاقک ضد صوت قرار دارد انجام می‌شود. متخصص شنوایی در شدتهای صوتی مختلف، کلمات گوناگونی را برای فرد می‌خواند و فرد باید آن کلمات را تکرار کند و به ازای هر کلمه‌ی درستی که تکرار کند، امتیاز خاصی در نظر گرفته می‌شود و در نهایت، امتیاز درک گفتار فرد محاسبه و ثبت می‌شود.
امتیاز درک گفتار فرد آزمایش شونده در شدتهای صوتی مختلف بررسی و سنجیده می‌شود و از روی امتیاز او در سطوح صوتی مختلف، عملکرد درک گفتار او و همچنین نوع و مکان آسیب شنوایی ارزیابی و بررسی می‌گردد. بسته به نوع ضایعه و مکان آسیب ممکن است روند تغییر امتیاز درک گفتار فرد آزمایش شونده در سطوح شدتی صوتی مختلف فرق کند.
معمولا وقتی سطح شدت صدا افزایش یابد، میزان درک گفتار فرد آزمایش شونده افزایش می‌یابد. در افرادی که شنوایی آن‌ها سالم است، هر چقدر سطح شدت صدا افزایش می‌یابد، امتتیاز درک گفتار نیز با نرخ مشخصی افزایش می‌یابد. روند و میزان این نرخ افزایش درک گفتار با توجه به سطح شدت صدا معلوم است.
در افرادی که حتی کم شنوایی از نوع انتقالی دارند، نیز همچون افراد سالم و شنوا می‌توانند این نرخ رشد درک گفتار را با افزایش شدت صدا داشته باشند چون در این نوع افراد، کم شنوایی به خاطر وضعیت گوش میانی یا خارجی است که در انتقال صدا مشکل ایجاد کرده است، وگرنه اگر سطح شدت صدا بالا و مطلوب باشد، چون وضعیت گوش داخلی و عصب شنوایی سالم است، درک گفتار به خوبی رخ می‌دهد.
همچنین وضعیت درک گفتار در افرادی که سلول‌های مویی خارجی آن‌ها آسیب خورده است، نسبتا مطلوب و مناسب است. ولی در مواقعی که عصب شنوایی فرد آسیب دیده باشد، امتیاز درک گفتار او با افزایش سطح شدت صدا کاهش می‌یابد و این یکی از راه‌های شناسایی آسیب‌های عصب شنوایی است.
چگونگی انجام آزمایش آدیمتری گفتار
آزمایش ادیومتری گفتار را می‌توان در حالت سکوت و در حالت نویز نیز انجام داد. ادیومتری گفتار در حالت سکوت بدین صورت است که فقط کلمات از سوی متخصص شنوایی بیان می‌شود و همراه با آن هیچ صدا یا نویز دیگری که مزاحم شنیدن کلمات باشد، وجود ندارد و کل آزمایش در حالت بدون نویز انجام می‌شود.
اما در ادیومتری گفتار در نویز، علاوه بر صدای متخصص شنوایی که کلمات را بیان می‌کند، همراه با آن نویزی شبیه به صدای باد، خش خش و یا نویز همهمه‌ای پخش می‌شود که در شنیدن و درک کلمات بیان شده اختلال ایجاد می‌کند. ادیومتری گفتار در حضور نویز یکی از آزمایشات اصلی بررسی درک گفتار فرد در دنیای واقعی به شمار می‌رود و نقش بسزایی در ارزیابی وضعیت شنوایی و عملکرد گوش داخلی او دارد.
نتایج آزمایش ادیومتری گفتار به صورت اعداد مختلف و بر حسب dB HL، درصد و یا بر اساس مقیاس‌های دیگری بیان می‌شود.
به طور کلی وضعیت درک گفتار افراد کم شنوایی که کم شنوایی آنان از نوع انتقالی است در بهترین حالت ممکن است. سپس افرادی که دارای کم شنوایی حسی هستند، یعنی سلول‌های مویی خارجی آسیب دیده ولی سلول‌های مویی داخلی و عصب شنوایی سالم است، دارای عملکرد نسبتا خوبی در زمینه‌ی درک گفتار دارند. اما در کسانی که سلول‌های مویی داخلی گوش آسیب دیده است (یعنی کم شنوایی‌های حسی)، یا در کسانی که علاوه بر سلول‌های مویی داخلی، عصب شنوایی نیز آسیب دیده است (یعنی کم شنوایی‌های حسی عصبی) و یا در کسانی که فقط عصب شنوایی آسیب دیده است (یعنی کم شنوایی‌های عصبی)، وضعیت درک گفتار به ترتیب روند قهقهرایی را به دنبال خواهد داشت و این گونه افراد مشکل اساسی در زمینه‌ی درک گفتار به ویژه وقتی که همراه با نویز باشد را خواهند داشت.